CİLT 2 SAYI 2

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Dergisi	Sayı Tam Dosya
Gülhane TTTED: 2025 Ocak; Cilt 2 (Sayı 2)/ January Volume 2 (Issue 2) Sayı yayınlanma tarihi/ Issue publication date: 24.03.2025
ISSN: 3062-1917
Editör: Doç. Dr. Eray Serdar YURDAKUL Gülhane Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilimdalı Başkanı Editör Yardımcısı: Dr. Ecz. Elif Avaner

ARAŞTIRMA MAKALESİ

Osmanlı Devleti’nde Birinci Dünya Savaşı’nda Veteriner Hekimler

Veterinarians in the Ottoman Empire During the First World War

Mesut Güvenbaş

2025 Ocak; Cilt 2 (Sayı 2)/ January Volume 2 (Issue 2) (s.50-57) https://doi.org/10.70350/FQNF2476

Tam metin/Full Text

Özet

Birinci Dünya Savaşı, dönemin büyük güçlerini karşı karşıya getiren, siyasi, ekonomik ve sosyal düzeni derinden sarsan ve büyük yıkımlara sebep olan bir savaştır. Yapılan savaş çalışmalarında harekâta odaklanılırken, savaşı doğrudan etkileyen sağlık hizmetlerinin önemi yeterince aktarılamamaktadır. İnsan sağlığına ilişkin çalışmalar literatürde kısmen daha fazla yer alsa da veteriner hekimliği ile ilgili çalışmalar yok denecek kadar azdır. Veterinerlik tarihi çalışmalarına bakıldığında, harp tarihi yazımı açısından da konuya yeterince eğilinmediği eleştirisi yapılabilir.

Birinci Dünya Savaşı’nda hayvanlar gerek iaşe gerek nakliyat ve gerekse de süvarilerin kullanımında olduğu gibi savaşın doğrudan ve belki de en önemli öğelerinden birisi olmuştur. Hasta naklinden, silah ve cephanenin taşınmasına kadar önemli görevler üstlenen hayvanların sağlığını korumak veteriner hekimlerin görevi olmuştur. Hayvan sağlığının korunması cephedeki zaferin anahtarlarından birisidir. Salgın hastalıklar, hayvan türlerinin cepheye ve iklime göre çeşitliliği, hayvanların iaşe ve iskânında karşılaşılan zorluklar düşünüldüğünde veteriner hekimlerin önemi daha da dikkat çekmektedir.

Bu çalışmada, Birinci Dünya Savaşı’nda veteriner hekimlerin önemi ve temin şekilleri arşiv belgeleri ile basılı kaynaklar aracılığıyla analiz edilecektir.

Anahtar kelimeler: Birinci Dünya Savaşı, Veteriner Hekimler, Baytarlık, Hayvan Hastalıkları, Salgın Hastalıklar, Hayvan Sağlığı.

Abstract

World War I is a war that pitted the great powers of the period against each other, deeply shook the political, economic and social order and caused great destruction. While war studies focus on operations, the importance of health services directly affecting the war has not been sufficiently expressed. Although studies on human health are partly more prevalent in the literature, studies on veterinary medicine are almost non-existent. By scrutinizing the studies on veterinary history, it can be criticized that the subject has not been addressed sufficiently in terms of the writing of war history.

In World War I, animals were one of the most direct and perhaps most important elements of war, as they were used for food, transportation and even cavalry use. It was the duty of veterinarians to protect the health of animals, which undertook important tasks ranging from patient transportation to the transportation of weapons and ammunition. The protection of animal health was one of the keys to victory on the front. Considering epidemic diseases, the diversity of animal species according to the front and climate, and the difficulties encountered in the feeding and sheltering of animals, the importance of veterinarians becomes even more prominent.

In this study, the importance of veterinarians in World War I and their recruitment methods will be analyzed through archival documents and printed sources.

Keywords: First World War, Veterinarians, Veterinary Medicine, Animal Diseases, Epidemic Diseases, Animal Health.